آمد شبی خیالش در صدر سینه جا کرد
در مسجد خرابی بتخانه‌ای بنا کرد

از دل ببرد صبر و از جان گرفت آرام
از سر ربود هوش و در سینه کارها کرد
فیض کاشانی

«دی» در اوستا، دَئوش DATHUSHیا دَذوَ Dadhva و در فارسی «دی» شده است. ...«دی» یکی از ماه‌های مینوی (مقدس) و پرارج در نزد ایرانیان است. «اندرین روز جشن خُرَه‌روز بود، و این ماه دی به نزدیک مغان ماه خدای است. و اول روز را هم به نام او خوانند و این روز را سخت مبارک دارند و نود روز نیز گویندش که ازین روز تا نوروز، نود روز می‌باشد . »(تاریخ گردیزی)
ابوریحان می‌گوید «دی» ماه را خور ماه نیز می‌گویند. و هم او درکتاب قانون مسعودی گوید روز اول «دی» ماه را خُرَه روز – خُورَه روز نامند:
«دی ماه و آن را خورماه نیز می‌گویند. نخستین روز آن خرم روز است و این روز و این ماه هر دو به نام خدای تعالی که هرمزد است نامیده شده، یعنی پادشاهی حکیم و صاحب‌رایی آفریدگار.»
خره روز روز چیرگی روشنی بر تاریکی است که خورشید از پنجه تاریکی رها می‌شود و دگر بار زایش می‌یابد و پا به رشد می‌گذارد . از این روز است که خورشید بیشتر در آسمان می‌پاید و شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر می‌شوند.

نقل از : باشگاه شاهنامه پژوهان